فیلم‌درمانی
- صفحه اصلی
- فیلم‌درمانی
معرفی کارگاه‌های فیلم‌درمانی
دکتر مائده آقائی‌پور
کارگاه‌های فیلم‌درمانی
تماشای آگاهانه، تجربه‌ای درمانگرانه: رویکردی نو در فیلم‌درمانی گروهی
در دنیای شلوغ و پرسرعت امروز، گاهی لازم است بایستیم، نفس عمیقی بکشیم و نگاهی به درون خود بیندازیم. اما برای بسیاری از ما، این کار آسان نیست. چرا که به‌راحتی نمی‌توان با هیجاناتی مواجه شد که سال‌ها در لایه‌های پنهان ذهن و بدن‌مان دفن شده‌اند. گاهی، حتی کلمات هم برای بیان درونیات ما کافی نیستند.
در چنین شرایطی، فیلم‌ها به کمک ما می‌آیند — نه به‌عنوان سرگرمی، بلکه به‌عنوان آینه‌ای از ناخودآگاه، هیجانات، و طرحواره‌های شکل‌گرفته در کودکی.
در کارگاه «فیلم‌درمانی تجربی»، ما از قدرت قصه، تصویر، موسیقی و بدن استفاده می‌کنیم تا در مسیری ایمن، مشترک، و انسانی، به کشف خود برسیم. اما این روش، چیزی متفاوت است از آنچه معمولاً «تحلیل فیلم» خوانده می‌شود.
اینجا خبری از تحلیل صحنه‌ها یا شخصیت‌ها نیست
در کارگاه فیلم‌درمانی، فیلم‌ها را dissect نمی‌کنیم. به‌جای آن، با بدن و احساس‌مان همراه می‌شویم. وقتی صحنه‌ای از فیلمی را می‌بینیم که چیزی را درون ما تکان می‌دهد — اشکی که بی‌هوا سرازیر می‌شود، گرهی در گلو، یا نفس‌هایی کوتاه — همان‌جا نقطه‌ای برای کشف است.
در این کارگاه، افراد یاد می‌گیرند به زبان بدن، احساسات، و تداعی‌های‌شان گوش دهند. کسی از شما نمی‌پرسد “این شخصیت چه نمادینی دارد؟” بلکه می‌پرسد:
🌀 «وقتی این صحنه را دیدی، در بدنت چه حس کردی؟ چه خاطره‌ای در ذهنت آمد؟ با کدام بخش از شخصیتت هم‌ذات‌پنداری کردی؟»
تجربه‌ای انسانی، مشترک و بی‌قضاوت
فضای این کارگاه‌ها ایمن است؛ به این معنا که قضاوتی در کار نیست، مقایسه‌ای نیست، و نیازی نیست چیزی را ثابت کنید. در کنار افراد دیگری می‌نشینید که هرکدام با دنیایی از تجربه آمده‌اند، اما به زبان فیلم، به هم نزدیک می‌شوید. صحنه‌ای از فیلم می‌تواند شما را به یاد خاطره‌ای ببرد که سال‌ها خاموش بوده؛ اما وقتی آن را در جمع به اشتراک می‌گذارید، می‌بینید تنها نیستید.
ما با هم می‌خندیم، گاهی گریه می‌کنیم، سکوت می‌کنیم، و در نهایت رشد می‌کنیم.
چرا فیلم؟
از نگاه علم عصب‌شناسی، فیلم‌ها هم‌زمان چندین ناحیه از مغز ما را فعال می‌کنند:
- سیستم لیمبیک (مغز هیجانی) هنگام دیدن صحنه‌های هیجانی
- نورون‌های آینه‌ای هنگام هم‌ذات‌پنداری با شخصیت‌ها
- قشر پیش‌پیشانی برای پردازش شناختی تجربه
- و حتی جسم پینه‌ای (Corpus Callosum) برای یکپارچه‌سازی هیجان و منطق
تماشای فیلم با حضور ذهن، درست مثل بازسازی تصویری (imagery rescripting) در روان‌درمانی عمل می‌کند — اما در بستری زیباشناختی، غنی، و کمتر تهدیدکننده.
این کارگاه برای چه کسانی مناسب است؟
اگر یکی از موارد زیر را تجربه می‌کنید، این کارگاه می‌تواند فرصتی متفاوت برایتان باشد:
- دچار احساسات گنگ و ناشناخته‌اید و می‌خواهید آن‌ها را بهتر بشناسید
- تمایل دارید شیوه‌ای خلاق و ایمن برای افزایش خودآگاهی هیجانی داشته باشید
- ترجیح می‌دهید به‌جای صحبت مستقیم از مشکلات، با تصویر و بدن کار کنید
- اهل سینما هستید و می‌خواهید نگاهی درونی‌تر به انتخاب‌هایتان داشته باشید
- به دنبال تجربه‌ای متفاوت، انسانی و مشارکتی در بستر گروه هستی
نمونه‌ای از فیلم‌های استفاده‌شده:
در کارگاه‌ها از فیلم‌هایی مثل:
- 🎬 Soul
- 🎬 Little Miss Sunshine
- 🎬 Black Swan
- 🎬 Dear Zindagi
- 🎬 Tick Tick Boom
- 🎬 The Judge
- 🎬 Eternal Sunshine of the Spotless Mind
- 🎬 و انیمیشن‌ها یا فیلم‌های مستقل ایرانی مثل بنفشه آفریقایی
نقش تسهیل‌گر: همراه نه مفسر
در این کارگاه، من نه «منتقد فیلم» هستم، نه «تفسیرکننده». نقش من، تسهیل‌گر فضایی ایمن برای مواجهه با خودتان از طریق فیلم است. هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد؛ تنها «تجربه» وجود دارد — تجربه‌ای که ممکن است آغازگر تغییر باشد.
اگر آماده‌ای…
برای سفری متفاوت از مسیر فیلم، به درون خودت، همراه شو با گروهی از انسان‌های مشتاق خودشناسی.
ظرفیت کارگاه محدود است.
جهت رزرو، اطلاعات تکمیلی و آشنایی با زمان‌بندی، به سایت کلینیک اندیشه‌پویا یا صفحه رسمی در شبکه‌های اجتماعی مراجعه کنید.
در انتها:
«فیلم‌درمانی تجربی» یک شیوه نیست، یک دعوت است؛ دعوت به دیدن، شنیدن، و لمس کردن خود، در بازتاب پرده‌ی نقره‌ای سینما.
پوستر کارگاه‌های فیلم‌درمانی
برنامه آینده:
کارگاه‌های گذشته:
