نویسنده: دکتر زهرا ثابت نژاد؛ روانپزشک

یکی از چالش‌های مهم در حوزه سلامت روان، وجود باورهای نادرست در جامعه درباره داروهای روانپزشکی است. این باورها گاهی باعث می‌شود افراد از مراجعه به روانپزشک یا آغاز درمان اجتناب کنند و در نتیجه، بیماری‌شان طولانی‌تر و زندگی‌شان دشوارتر شود. در این مطلب به برخی از این باورها و پاسخ علمی به آن‌ها می‌پردازیم:

• باور نادرست اول:
  «داروهای روانپزشکی اعتیادآور هستند» واقعیت این است که بیشتر داروهای روانپزشکی غیر اعتیادآور هستند. داروهایی مثل ضدافسردگی‌ها یا تثبیت‌کننده‌های خلق باعث وابستگی نمی‌شوند. تنها گروه محدودی از داروها (مثل برخی داروهای ضداضطراب یا خواب‌آور) در صورت مصرف طولانی‌مدت می‌توانند وابستگی ایجاد کنند، که آن هم تحت نظر پزشک مدیریت و کنترل می‌شود.

• باور نادرست دوم:
  «اگر دارو شروع کنم، باید تا آخر عمر مصرف کنم» بیشتر اختلالات روانپزشکی نیازمند مصرف دارو برای مدت مشخصی هستند، نه برای تمام عمر. طول درمان بسته به نوع بیماری، شدت علائم و شرایط فرد متفاوت است. در بسیاری از موارد، پس از بهبود پایدار، دارو با نظر پزشک به‌تدریج کاهش یافته و قطع می‌شود.

• باور نادرست سوم:
  «داروها شخصیت انسان را تغییر می‌دهند» داروهای روانپزشکی شخصیت فرد را تغییر نمی‌دهند، بلکه به او کمک می‌کنند تا توانایی‌های واقعی خود را بهتر نشان دهد. افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات می‌توانند کارکرد ذهنی و هیجانی فرد را مختل کنند. دارودرمانی باعث می‌شود فرد به حالت طبیعی و سالم خود بازگردد.

• باور نادرست چهارم:
  «فقط افراد خیلی بیمار نیاز به دارو دارند» بسیاری از اختلالات روانپزشکی شایع (مثل افسردگی و اضطراب) نیازمند درمان دارویی هستند تا فرد بتواند زندگی روزمره خود را به‌طور طبیعی ادامه دهد. استفاده از دارو به معنای «شدید بودن» یا «خطرناک بودن» بیماری نیست، بلکه یک روش علمی برای درمان است.

• باور نادرست پنجم:
  «داروهای روانپزشکی عوارض زیادی دارند» همه داروها، حتی داروهای ساده‌ای مانند مسکن‌ها، می‌توانند عوارضی داشته باشند. داروهای روانپزشکی هم از این قاعده مستثنا نیستند. اما بیشتر این عوارض خفیف و موقتی هستند و با تنظیم دوز یا تغییر دارو توسط پزشک برطرف می‌شوند. در مقابل، فایده‌ای که بیمار از درمان می‌برد، بسیار بیشتر از عوارض احتمالی است.

در نتیجه
اختلالات روانپزشکی همانند بیماری‌های جسمی نیازمند درمان هستند و دارودرمانی یکی از روش‌های مؤثر و علمی برای کنترل و بهبود آن‌هاست. داشتن اطلاعات درست و اعتماد به روانپزشک می‌تواند به بیماران کمک کند تا با آرامش خاطر مسیر درمان را طی کنند.